طبق تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان، بیماریهای چشمی که در اثر قرار گرفتن در معرض نورهای بسیار روشن، سرد و فلورسنت ایجاد میشود، ۱۲ درصد افزایش پیدا کردهاند. در مورد اتاقی که در آن بیشتر از سایر نقاط وقت میگذرانید بیشتر فکر کنید. آیا در هنگام طراحی منزل خود به انتخاب نور مناسب در هر اتاق توجه کردهاید؟ آیا میدانید تعداد لامپ در اتاق باید چند تا باشد؟ آیا میدانید نور مناسب هر اتاق با چه لامپی تامین میشود؟ چند تعداد لامپ در اتاق شما وجود دارد؟
از چه نوع نوری در انتخاب نور مناسب در اتاق باید اجتناب شود؟
لامپهای فلورسنت، نورهای سرد و سفید روشن و لامپهای رشتهای بیشترین میزان اشعه ماوراءبنفش را تولید میکنند. طبق تحقیقات انجام شده، بیشترین آسیبهای چشمی به وسیله این نورها ایجاد میشود و بهتر است در هنگام انتخاب نور مناسب برای مکانهای مختلف و نور هر اتاق به این مسئله توجه کنید.
علاوه بر این نورها، نور موبایل، تبلت، نورهای آبی و برخی از انواع ال ای دیها برای چشم مضر است. نور خورشید نیز میتواند موجب آسیب به چشم شود. آنچه این نورها را از لیست انتخاب نور مناسب خط میزند کوتاه بودن طول موج نور آنهاست.
لامپها
در قرن نوزدهم اولین لامپ رشتهای توسط توماس ادیسون اختراع شد. از آن زمان تا به حال بهبود قابلتوجهی در انواع مختلف لامپها و بهرهوری آنها به وجود آمده است. انواع مختلفی از لامپها در مکانها و لوازم مختلف دیده میشود مانند لامپهایی که در سیستم نورپردازی خانهها، دفاتر، کارخانهها، دستگاههای الکتریکی و… یافت میشوند.
عملکرد یک لامپ به نوع حباب ( شیشه یا بالب) بستگی دارد. انواع مختلف حباب لامپ، باعث ایجاد نورهای مختلف میشود. لامپها نور را به وسیله جریان الکتریسیته تولید میکنند و نوعی از تولید نور مصنوعی هستند. لامپها و چراغها در سیستم روشنایی، نقشی حیاتی دارند و موجب میشوند بتوانیم نورپردازی مدنظر خود را ایجاد کنیم.
انواع مختلف لامپ و چراغ
لامپهای رشتهای
لامپهای رشتهای لامپهای استانداردی هستند که اکثر مردم با این نوع از لامپ کاملاً آشنا هستند. لامپهای رشتهای در اندازهها و ولتاژهای مختلفی تولید میشوند. این لامپها به وسیله الکتریسیتهای که از رشته تنگستن( فلزی از جنس کروم) که در داخل حباب آنها قرار دارد، عبور میکند، نور و گرما تولید میکنند. این رشته در مخلوطی از گاز نیتروژن و یا خلأ قرار دارد.
به مرور زمان، لامپهای ال ای دی، لامپهای فلورسنت و … جایگزین این نوع از لامپها شدند و امروزه کمتر از این نوع لامپ استفاده میشود. یکی از دلایلی که موجب کاهش استفاده از این لامپ شده است، جریان ناگهانی وارد شده بر لامپ هنگام روشن شدن است. به دلیل نازک بودن حباب و انرژی و گرمای تولیدشده توسط لامپ، این امکان وجود دارد که با گرم شدن رشتهها، لامپ بشکند.
لامپهای فلورسنت فشرده
لامپهای فلورسنت فشرده نوع جدیدی از لامپهای فلورسنت هستند که همانند همان لامپهای فلورسنت قدیمی کار میکنند. یکی از مشکلات این لامپها تولید جیوه و مشکلات دفع آن است. این لامپ به عنوان جایگزینی برای لامپهای رشتهای طراحی شده است.
این لامپها از انرژی کمتری استفاده میکنند، همان اندازه نور تولید میکنند و عمر طولانیتری دارند. راندمان درخشندگی یک لامپ فلورسنت فشرده حدود ۶۰ لومن در وات است و تقریباً ۱۰۰۰۰ ساعت عمر میکند. این لامپها بیشتر به صورت لولهای تولید میشوند و مدلهای جدید آنها شکلی همانند لامپهای رشتهای دارند.
لامپهای هالوژن
این نوع لامپها شامل رشتهای از جنس تنگستن هستند که پوششی متراکم و شفاف دارند و با گازی ساکن و مقدار کمی هالوژن( برم یا ید) پر میشوند. این چراغها کوچکتر از لامپهای معمولی هستند. هالوژن موجب افزایش طول عمر و روشنایی لامپ میشود. بازده نوری یک لامپ هالوژنی، حدود ۲۵ لومن در وات است.
لامپهای مهتابی
لامپهای فلورسنت در برابر لامپهای رشتهای از انرژی کمتری برای تولید نور استفاده میکنند و راندمان آنها حدود ۴۵ تا ۱۰۰ لومن در وات است، اما قیمت بیشتری نسبت به این لامپها دارند. فلورسنتها رنگ مناسبی ندارند و ظاهر سردی دارند. بنابراین در انتخاب نور مناسب، به این نکته توجه کنید. از این لامپ میتوان در مکانهای مختلف به ویژه محیط خارجی استفاده کرد. بهتر است در هنگام استفاده از این لامپ، نور مناسب دیگری را با آن ترکیب کنید.
چراغهای نئون
لامپهای نئونی حاوی گازی کمفشار هستند و با حبابی شیشهای که درون آن دو الکترود نصب شده است، کار میکنند. لامپهای نئونی که نور استانداردی دارند با مخلوطی از گاز نئون و آرگون پر میشوند در صورتی که لامپهای پرنور تنها با گاز نئون خالص پر میشوند. گاز موجود در حباب این لامپ موجب میشود الکترودها انرژی را به یکدیگر منتقل کنند و لامپ روشن بماند.
لامپهای HID یا لامپهای تخلیه شدید
این لامپها نور زیادی تولید میکنند و برای استفاده در منزل مناسب نیستند. از این لامپها در فضای باز، ورزشگاهها، مناطق عمومی، خیابانها، جادهها و پارکینگها استفاده میشود. ایمنی در ساخت این لامپها بسیار مهم است.
لامپهای ال ای دی LED
این نوع لامپ نور را از طریق حرکت الکترونها در یک دستگاه نیمههادی، هدایت میکند. لامپهای ال ای دی نور بسیار بیشتری از لامپهای رشتهای تولید میکنند و در عین حال انرژی بسیار کمتری مصرف میکنند و طول عمر بیشتری دارند. اصولاً ال ای دیها را در یک حباب قرار میدهند تا بتوان از آن به عنوان لامپ استفاده کرد. این لامپها میتوانند بدون فیلترهای رنگی، نورهای رنگی مختلفی تولید کنند. هزینه خرید ال ای دی نسبت به سایر لامپها کمی بیشتر است.
لامپهای هالید فلزی
در این نوع لامپها یک مجرای قوسی شکل وجود دارد که این مجرا از سرامیک یا کوارتز ساخته شده است و جیوه، نمک MH و گاز در آن جریان دارد. نوری که این لامپها تولید میکنند در مقایسه با اندازهای که دارند، بیشتر است و این لامپها بسیار کارآمد هستند. اغلب از این لامپها در سالنها، صحنههای نمایش و فضای باز استفاده میکنند.
لامپهای کمفشار سدیمی
لامپهای کمفشار سدیمی عملکردی مشابه لامپهای فلورسنت دارند و چند ثانیه وقت لازم است تا روشن شوند. این لامپها نور زیادی تولید میکنند و مناسب فضای باز، جادهها و… هستند.
چه لامپهایی را در انتخاب نور مناسب در نظر بگیریم؟
اولین قدم در انتخاب نور مناسب، انتخاب لامپ مناسب است. منابع نوری وجود دارند که علاوه بر بهتر بودن برای چشم، انرژی بیشتری تولید میکنند. این لامپها در قیمتهای مختلف و کاربردهای مختلف وجود دارند و در نهایت با بررسی آنها و توضیح درباره ویژگیهای آنها میتوانید به انتخاب نور مناسب بپردازید.
لامپهای خورشیدی(لامپ رشتهای نور گرم)
اولین لامپی که میتوانید در لیست «انتخاب نور مناسب» خود قرار دهید، لامپ خورشیدی است. این لامپهای سنتی نور گرمتری تولید میکنند و پرتوهای UV کمتری نسبت به لامپهای سفید روشن ساطع میکنند. تنها مشکل این لامپها مصرف انرژی بالای آنها و هزینهبردار بودن است اما یکی از بهترین گزینهها برای انتخاب نور مناسب است.